CZYM ZAPEŁNIĆ PUSTKĘ? – KONSEKWENCJE SOMATYCZNE UROJEŃ NIHILISTYCZNYCH W PRZEBIEGU ZESPOŁU COTARDA – OPIS PRZYPADKU
Justyna Szymańska-Piekarczyk*1, Justyna Morylowska-Topolska2, Hanna Karakuła-Juchnowicz1,2
- I Klinika Psychiatrii, Psychoterapii i Wczesnej Interwencji, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Lublin
- Zakład Neuropsychiatrii Klinicznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Lublin
Wstęp
Zespół Cotarda (Cotard’s syndrome, CS) jest bardzo rzadką jednostką charakteryzującą się urojeniami nihilistycznymi, objawami depresyjnymi, lękiem czy przekonaniem o nieśmiertelności. Pierwszy opisany przypadek autorstwa Julesa Cotarda pochodzi z 1880 roku, dotyczył on o kobiety, która negowała posiadanie narządów wewnętrznych i przejawiała przekonanie o własnej nieśmiertelności. Zespół Cotarda może współwystępować z takimi jednostkami chorobowymi jak choroby afektywne, schizofrenia czy dysfunkcje organiczne mózgu.
Cel
Celem pracy jest przedstawienie trudności diagnostycznych związanych z objawami zespołu Cotarda u pacjenta hospitalizowanego w I Klinice Psychiatrii, Psychoterapii i Wczesnej Interwencji Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Materiał i metoda
Dokonano przeglądu literatury związanej z tematyką zespołu Cotarda. Przeanalizowano przypadek kliniczny i dokumentację medyczną pacjenta, u którego doszło do NZK, wynikającego, jak się potem okazało z hiponatremii spowodowanej urojeniami nihilistycznymi.
Opis przypadku
Pacjent 41-letni, żonaty, mieszkający z rodziną, wykształcenie wyższe, obecnie nie pracujący. Leczony psychiatrycznie od około 2 lat. Był czterokrotnie hospitalizowany w oddziałach psychiatrycznych z rozpoznaniami m.in. epizodu depresji ciężkiej z objawami psychotycznymi czy organicznych zaburzeń nastroju. Pogorszenie stanu zdrowia przebiegało pod postacią abulii, anergii, anhedonii, obniżenia nastroju, spłycenia afektu, okresowo dziwacznych zachowań, lęku, zaburzeń rytmów dobowych, zaburzeń koncentracji uwagi i pamięci. Intensywność objawów narastała w czasie. Pacjent zaczął wypowiadać treści urojeniowe o charakterze urojeń winy i nihilistycznym. U pacjenta doszło do hiponatremii w mechanizmie przewodnienia – spożywał nadmierne ilości wody z powodu przesłanek psychotycznych. Prawdopodobnie miało miejsce NZK w warunkach przedszpitalnych, a także napady drgawkowe. Pacjent był hospitalizowany w oddziale kardiologicznym, jak również neurologicznym. W wyniku nasilenia się w/w objawów oraz występowania myśli samobójczych pacjent był hospitalizowany w I Klinice Psychiatrii. Podczas rozmów pacjent przejawiał przekonanie, że nie ma narządów wewnętrznych w jamie brzusznej. Co ciekawe, tym też tłumaczył nadmierne przyjmowanie płynów, pił wodę aby zapełnić istniejącą w nim „pustkę”. Pacjentowi zmodyfikowano psychofarmakoterapię, po zastosowaniu leków przeciwpsychotycznych i przeciwdepresyjnych uzyskano poprawę stanu psychicznego.
Wnioski
- Zespół Cotarda to rzadko spotykany zespół objawów, który może pojawić się w zaburzeniach afektywnych, w schizofrenii czy chorobach neurologicznych.
- Nadal nie są znane jednoznaczne neurobiologiczne przyczyny występowania zespołu Cotarda.
- Objawy somatyczne będące konsekwencją urojeń nihilistycznych mogą doprowadzić do poważnych powikłań ogólnoustrojowych.
