OSOBOWOŚĆ TYPU BORDERLINE U MĘŻCZYZN – PUŁAPKI DIAGNOSTYCZNE. OPIS PRZYPADKU.
Hanna Pankowicz*1, Justyna Morylowska-Topolska2, Hanna Karakuła-Juchnowicz1,2
- I Klinika Psychiatrii, Psychoterapii i Wczesnej Interwencji, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Lublin
- Zakład Neuropsychiatrii Klinicznej, Katedra Psychiatrii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Lublin
Wprowadzenie
Osobowość chwiejna emocjonalnie typu borderline to zaburzenie osobowości o częstości występowania od 0,7% do 1,8% w populacji ogólnej oraz od 15% do 25% w populacji klinicznej. Większość przeprowadzonych badań wskazuje na znaczną przewagę kobiet z tym rozpoznaniem – od 71% do 73%.U mężczyzn z diagnozą osobowości typu borderline obraz kliniczny odbiega od typowego i najczęściej wiąże się z nadużywaniem substancji psychoaktywnych oraz występowaniem eksternalizacyjnych wzorców radzenia sobie, głównie o charakterze zachowań agresywnych. Z tego powodu rozpoznanie osobowości typu borderlineu mężczyzn jest wyzwaniem nawet dla doświadczonych klinicystów, a pacjenci ci często otrzymują diagnozę osobowości dyssocjalnej, zaburzeń afektywnych lub rozpoznania związane z nadużywaniem substancji psychoaktywnych.
Cel
Celem pracy jest przedstawienie złożonej symptomatologii psychopatologicznej oraz trudności diagnostycznych zaburzenia osobowości typu borderline u mężczyzn w oparciu o opis przypadku 24-letniego pacjenta Oddziału Ogólnopsychiatrycznego.
Opis
Pacjent lat 24, kawaler, bezdzietny, wykształcenie średnie, kilkakrotnie zmieniał kierunki studiów. W wywiadzie szkodliwe używanie alkoholu, w przeszłości używanie substancji psychoaktywnych (marihuana, amfetamina, dopalacze).Pacjent pochodzi z rodziny dysfunkcyjnej. Aktualnie szósta hospitalizacja psychiatryczna. W przeszłości rozpoznawano fazę mieszaną zaburzenia afektywnego dwubiegunowego, osobowość dyssocjalną oraz szkodliwe używanie substancji psychoaktywnych.Pacjent został skierowany do Kliniki Psychiatrii z powodu zachowań dysforycznych, labilności emocjonalnej oraz nasilonej agresji fizycznej i słownej w stosunku do członków rodziny oraz innych osób. Pacjent relacjonował wahania nastroju o charakterze zmiennym dobowo, okresy pustki myślowej występujące naprzemiennie z natłokiem myśli. Był niedostosowany w zachowaniu, skracający dystans, dysforyczny, okresowo agresywny słownie wobec personelu i innych pacjentów. W trakcie hospitalizacji pacjent wielokrotnie relacjonował zachowania, sposób myślenia i funkcjonowania charakterystyczne dla osoby z zaburzeniem osobowości chwiejnej emocjonalnie typu borderline: niestabilny obraz siebie, zaburzenia kontroli impulsów, wahania nastroju, polaryzację myślenia i oceny - myślenie w kategoriach czerni i bieli w zakresie samooceny oraz oceny innych, chwiejność emocjonalną w codziennym funkcjonowaniu; retrospektywne analizy zdarzeń z następowymi zmianami nastawienia, chroniczne poczucie pustki. Na podstawie całokształtu obrazu klinicznego i przeprowadzonych badań psychologicznych postawiono rozpoznanie osobowości chwiejnej emocjonalnie typu borderline. Pacjent rozpoczął pracę z psychologiem w Oddziale i został wypisany w stanie poprawy z Kliniki z zaleceniem kontynuacji psychoterapii indywidualnej w warunkach ambulatoryjnych.
Wnioski
Osobowość chwiejna emocjonalnie typu borderline może wiązać się z szerokim spektrum objawów psychopatologicznych. Obraz kliniczny zaburzenia w przypadku mężczyzn jest wyjątkowo różnorodny, a na pierwszy plan mogą wysuwać się zaburzenia kontroli impulsów i zachowania o charakterze eksternalizacyjnym, w przeciwieństwie do internalizacyjnych wzorców radzenia sobie obserwowanych wśród kobiet z rozpoznaniem borderline. Może to powodować znaczne trudności diagnostyczne i przypisywanie innych rozpoznań mężczyznom z osobowością typu borderline.
