Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Janas-Kozik
Anoreksja – jednostka nozologiczna? Objaw? Ciężka choroba somatyczna?
Obraz zaburzeń odżywiania odzwierciedla zwykle przemiany społeczne i kulturowe, symbolizujące miejsce kobiety i mężczyzny w otacząjącym świecie, a także znaczenie ciała i jedzenia (Józefik 2014). Anoreksja w rozumieniu jadłowstrętu psychicznego jest traktowana jako jednostka nozologiczna (kryteria jej diagnozy ujęte są w klasyfikacji DSM-5):
Zaburzenia jedzenia i odżywiania się wg DSM-5
- Pica
- Zaburzenie przeżuwania
- Zaburzenie polegające na ograniczaniu/unikaniu przyjmowania pokarmów
- Jadłowstręt psychiczny (Anorexia Nervosa, AN)
- Żarłoczność psychiczna (Bulimia Nervosa, BN)
- Zaburzenie z napadami objadania się, (Binge/Eating Disorder, BED)
- Inne określone zaburzenia jedzenia/odżywiania się (jadłowstręt psychiczny atypowy, żarłoczność psychiczna (z niską częstością występowania epizodów i/lub o ograniczonym czasie trwania), zaburzenie z napadami objadania się (z niską częstością występowania epizodów i/lub o ograniczonym czasie trwania, zaburzenie z przeczyszczaniem się, nocne objadanie się)
Jest również ciężką, śmiertelną chorobą somatyczną.
Jednak coraz częściej jest również kategorią objawową w przebiegu zaburzeń psychotycznych i afektywnych.
W stawianiu diagnozy anoreksji potrzebne jest wnikliwe spojrzenie psychiatry klinicysty, który ma doświadczenie w leczeniu zaburzeń odżywiania, z równoczesnym spojrzeniem psychopatologicznym na występujące objawy, jak również oceną rozumienia psychoterapeutycznego objawów.
W rozumieniu psychodynamicznym anoreksji psychicznej, głodzenie to:
- Próba desperacka uzyskania statusu kogoś wyjątkowego
- Atak na fałszywe poczucie self kształtowane przez oczekiwania rodziców
- Umocnienie się powstającego, prawdziwego self
- Atak na wrogi introjekt matki, postrzegany jako tożsamy z ciałem
- Forma obrony przed pożądaniem i chciwością
- Obrona przed nieprzetworzoną projekcją rodziców
- Dysocjacja obronna jako pomoc w regulowaniu afektu
- Wołanie o pomoc do rodziców, często zaabsorbowanych sobą
- Pacjentki z AN cechuje silniejsze ego i większa kontrola superego (w porównaniu z chorymi na BN) (Glen O. Gabbard 2009)
Przedstawiona prezentacja pokazuje anoreksję z tych trzech pespektyw, ze zwróceniem uwagi na stanowisko ekspertów w związku z leczeniem rozumianym zarówno farmakologicznie, jak i poza farmakologicznie, z interpretacją objawów anoreksji w świetle UoOZP.
