dr hab. n. med. Hanna Karakuła-Juchnowicz

I Klinika Psychiatrii, Psychoterapii i Wczesnej Interwencji Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Zakład Neuropsychiatrii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Choć witamina D wiązana była długi czas z metabolizmem wapnia i stanem układu kostnego, aktualne doniesienia naukowe wiążą ją z patofizjologią wielu schorzeń somatycznych i zaburzeń psychicznych.

Biorąc pod uwagę jej wpływ na: neurogenezę w okresie płodowym, równowagę redox, biosyntezę monoamin, oś mózgowo-jelitową oraz  działanie przeciwzapalne, immunomodulujące, neuroprotekcyjne, zrozumiały wydaje się udział witaminy D w patogenezie i przebiegu schizofrenii.

Istnieją dowody na to, że niskie stężenie 25(OH)D u noworodka i matki może być czynnikiem ryzyka schizofrenii, a zapobieganie niedoborom witaminy D w okresie noworodkowym i niemowlęcym może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka schizofrenii. Przeprowadzona w 2014 r. metaanaliza badań wykazała, iż u 65,3% pacjentów ze schizofrenią stwierdza się niedobór 25(OH)D. Czynniki związane z stylem życia (siedzący tryb życia, niski poziom aktywności fizycznej, palenie papierosów, niepełnowartościowa dieta) oraz wysokie BMI, społeczne wycofanie będące składową obrazu chorobowego i skutkujące zmniejszoną ekspozycją na słońce są prawdopodobną przyczyną nieodpowiedniego zaopatrzenia w witaminę D. Istnieją dowody wskazujące na znaczenie wyjściowego stężenia 25(OH)D w okresie pierwszego epizodu psychozy dla dalszego przebiegu schizofrenii. Obserwuje się związek pomiędzy stężeniem 25(OH)D a nasileniem objawów psychopatologicznych w schizofrenii.

Suplementacja witaminą D może przynieść korzystne efekty w zapobieganiu występowania objawów ubocznych towarzyszących terapii lekami przeciwpsychotycznymi (insulinooporności, cukrzycy typu 2, otyłości, zespołowi metabolicznemu, osteoporozie).